Łódzka kultura w XIX i w początkach XX w.

Początkowo z dobrodziejstw placówek kulturalnych korzystały głównie kręgi inteligencji i drobnomieszczaństwa. Z czasem jednak stały się one coraz bardziej dostępne również dla niższych warstw społecznych.
Najpopularniejszą formą rozrywki oferowaną przez miasto było kino. W 1899 roku, przy Piotrkowskiej 120 w Łodzi, za sprawą braci – Antoniego i Władysława Krzemińskich, ruszyło pierwsze w Polsce stacjonarne kino „Gabinet Iluzji”. Siła nowego wynalazku okazała się tak potężna, że szybko zaczęła wypierać popularne dotąd fotoplastykony, teatrzyki kabaretowe i pantomimy. W roku 1919 funkcjonowało w Łodzi już 15 kinematografów, w tym m.in. Casino, Europa i Grand-Kino. Łodzianie wybierali kino zdecydowanie chętniej, niż dwukrotnie droższy i trudniejszy w odbiorze teatr. Spośród wielu teatrów funkcjonujących na terenie naszego miasta, największą dumą Łodzi był, zbudowany przez Fryderyka Sellina, Teatr Wielki.
Wysublimowani odbiorcy odwiedzali Łódzką Orkiestrę Filharmoniczną, wzniesioną w 1915 roku. Bardziej dostępna dla mieszkańców była muzyka rozbrzmiewająca latem z muszli koncertowych łódzkich parków i ogrodów.
Warto wspomnieć, jak duży wkład w rozwój życia kulturalnego w Łodzi miał Ludwik Geyer, założyciel Białej Fabryki. W 1843 r. w wilii przy ul. Piotrkowskiej 280, zwanej „Domem Zabaw”, organizował zabawy taneczne, amatorskie przedstawienia teatralne i występy śpiewu. Geyerowie, jak zresztą i inni łódzcy fabrykanci, często powoływali przyzakładowe koła zainteresowań, z sekcją baletu, chóru, śpiewu i orkiestry oraz liczne domy kultury.
Ze względu na niski poziom wykształcenia rola czytelnictwa w niższych warstwach społeczeństwa była dość ograniczona. Zarówno w gazecie, jak i w literaturze, szukano przede wszystkim rozrywki, wzruszeń i mocnych wrażeń.
--
Wystawę "Łódzkie mikrohistorie. Ludzkie mikrohistorie" dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z programu Wspieranie działań muzealnych oraz ze środków Miasta Łodzi.
Wystawa zostanie otwarta dla zwiedzających w 2020 roku. Zakończona w Skansenie rewitalizacja odbyła się w ramach inwestycji współfinansowanej ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. Całkowita wartość projektu wynosi 15 458 994,85 zł. Dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wynosi 8 963 559, 18 zł. Wkład własny Miasta Łódź to 6 397 376,63 zł.
![]() |
![]() |
Dowiedz się więcej
ŁÓDZKIE MIKROHISTORIE. LUDZKIE MIKROHISTORIE
KONTEKSTY HISTORYCZNE