Archiwum wystaw


ANTONI STARCZEWSKI. IDEA ZAPISU LINEARNEGO



Wystawa „Antoni Starczewski. Idea zapisu linearnego”, przygotowana wspólnie z Fundacją Signum została otwarta w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi 31 marca 2022 r. Ekspozycja poświęcona jest postaci wybitnego artysty Antoniego Starczewskiego i jego dokonaniom twórczym na wielu polach działalności.

Antoni Starczewski (1924-2000) to jeden z najciekawszych artystów łódzkiego środowiska lat powojennych, który nie tylko tworzył interesującą i oryginalną sztukę, ale niejednokrotnie w swojej działalności wyprzedzał światowe nurty i działania artystyczne. Prace realizował w różnych mediach: ceramice, grafice, tkaninie, tworzył również projekty in situ. Eksplorował obszary sztuk wizualnych, muzyki, języka. Jedną z podstawowych zasad określających charakter działalności Antoniego Starczewskiego było programowe nierozdzielanie sztuki czystej od użytkowej. Bardzo świadomie wkroczył na drogę wyrażania idei w różnorodnych materiałach i technikach, postrzegał bowiem twórczość jako obszar wielu form wypowiedzi połączonych ze sobą, oddziałujących jedne na drugie.

Artysta budował systemy: znaków, zwane alfabetami; linearne sekwencje gestów zatopionych w dynamicznych ceramicznych formach; układów dźwięków przeniesionych na formy wizualne. Kompozycje zawsze opierają się na jasnej idei, a każdy element ma ściśle określoną funkcję. Twórca skłania odbiorcę do wnikliwego przyglądania się szczegółom, zarówno w pracach monumentalnych, jak i tych mniejszych, realizowanych w technikach graficznych. Układy pozornie jednakowych elementów przy bliższym poznaniu ujawniają bogactwo niuansów, zmuszają do rozważań na temat indywidualistycznych postaw w świecie dążącym do unifikacji.

Sztuka Starczewskiego była nierozerwalnie zespolona z życiem za sprawą przenikania idei artystycznych do sfery osobistych przeżyć. Stanowiła ciągły proces, nieprzerwaną kreację. Na każdym polu działań widać wyraźnie, że Starczewski podążał drogą wyznaczoną własnymi przemyśleniami, a aktualne prądy w sztuce miały dla niego drugorzędne znaczenie. Uważnie śledząc dokonania na polu sztuki najnowszej, dbał o to, aby pozostać artystą osobnym.

Wystawa prezentuje około dwustu prac artysty: gobelinów, grafik, fotografii, realizacji ceramicznych, instalacji z wykorzystaniem porcelanowych warzyw i owoców oraz obiektów ready made. Zaprezentowane realizacje pochodzą ze zbiorów CMWŁ, a także Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Szczecinie, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi, Galerii 86 oraz kolekcji prywatnej. Prace skupiają się wokół idei zapisu linearnego rozumianej i realizowanej jako sekwencje znaków, które tworzą nowe formy. W nich artysta wyrażał swoje obserwacje i komentarze na temat otaczającej go rzeczywistości.

Narracja wystawy została zbudowana wokół czterech działów tematycznych:

  •     rytmu biologicznego – to istotna część wystawy, która pokazuje inspiracje światem form organicznych, jak również analizę problemu niepowtarzalności w powtarzalności;
  •     rytmu muzycznego – znajdują się tu prace będące wynikiem poszukiwań form obrazujących wzajemne relacje abstrakcyjnego znaku plastycznego jako nośnika informacji a dźwiękiem;
  •     alfabetu – ta część przybliża kluczowy wątek w dorobku Antoniego Starczewskiego, który zafascynowany rytmiką znaków i układów drukarskich przetransponował teksty w abstrakcyjne kompozycje, gdzie rytm, a często i jego zaburzenia stanowiły podstawę kompozycji;
  •     mise-en-scene /działania reżyserowane/ – prezentowane są tu cykle fotograficzne i autorskie filmy wykonywane kamerą z lat 60. i 70., które były często rejestracją pozornie banalnych sytuacji, ukazują jednocześnie bogatą i złożoną osobowość artysty.
     

Antoni Starczewski był wybitnym artystą, który święcił triumfy na świecie, a dziś w rodzimej Łodzi, z którą związał całe swoje życie prywatne i zawodowe, jest nieco zapomniany. Zasługuje na przypomnienie nie tylko w środowisku łódzkim, ale też przywrócenie mu ważnego miejsca w historii sztuki najnowszej w Polsce i poza granicami kraju, bowiem na światowych prezentacjach (indywidualnych i zbiorowych) był w doceniany i nagradzany. Zdobył m.in Grand Prix na VIII Międzynarodowym Biennale Grafiki w Tokio w 1979, złoty medal na III Międzynarodowym Biennale Grafiki we Florencji, złoty medal w Faenzy, złoty medal „Targa d`Oro” na międzynarodowym konkursie ceramicznym w Perugii. Prace artysty można podziwiać w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, CMWŁ, Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, a także muzeach i galeriach światowych: Galleria degli Uffizi we Florencji, Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris, Bibliothèque nationale de France, Musée d'Art et d'Histoire de Genève, Stedelijk Museum w Amsterdamie, Tate Modern, Victoria and Albert Museum.

Przypomnienie tej postaci pozwoli uwidocznić, jak wiele elementów jego sztuki i filozofii artystycznej było prekursorskich wobec działań podejmowanych przez artystów światowych.

Wystawie towarzyszy obszerna publikacja pod redakcją kuratorów omawiająca główne wątki twórczości artysty.

 

Kuratorzy wystawy „Antoni Starczewski. Idea zapisu linearnego”:

Marta Kowalewska – historyczka sztuki, kuratorka, Główna Kuratorka Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, autorka licznych publikacji na łamach prasy fachowej, współpracuje z licznymi międzynarodowymi instytucjami i organizacjami związanymi z szeroko pojętym medium tkaniny artystycznej.

Grzegorz Musiał – historyk sztuki, kurator wystaw w Polsce i za granicą. Od 2007 r. dyrektor artystyczny, a obecnie prezes Fundacji Signum. Współpracował z Antonim Starczewskim przy realizacji wystawy w Centre Pompidou w 1983 r., a także z Muzeum Sztuki w Łodzi przy przygotowaniu retrospektywnej wystawy artysty w 2003 r.

--

"Antoni Starczewski. Idea zapisu linearnego"
31.03.2022-31.07.2022
Kuratorzy: 
Marta Kowalewska, Grzegorz Musiał
Asystentka kuratorów: Monika Kowalczyk
Projekt architektoniczny wystawy: Aneta Faner
Identyfikacja wizualna wystawy: Łukasz Paluch
Produkcja: Aleksandra Kmiecik
Współpraca: Przemysław Purtak
Koordynator wydawniczy: Paulina Kowalczyk
Partner: Signum Foundation

Zobacz również


Spiritbox

Wystawa jest efektem rocznych warsztatów organizowanych przez Akademię Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi wspólnie z Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.

W KRATKĘ

Robotnicza chusta stała się punktem wyjścia do stworzenia wystawy, która zainaugurowała działalność przestrzeni ekspozycyjnej w niedawno wyremontowanej willi letniskowej będącej częścią Muzeum. Jest to miejsce, które ma służyć przede wszystkim dzieciom oraz ich najbliższym – rodzicom, opiekunom, nauczycielom.

Xawery Wolski. Sploty

Xawery Wolski to artysta znany na świecie głównie dzięki swoim monumentalnym rzeźbom. Wystawa w CMWŁ prezentuje nieznane dotąd szerzej wątki twórczości artysty. Wybrane prace skupiają się wokół szeroko rozumianego tematu splatania i nawiązują do tradycyjnych technik włókienniczych, takich jak wiązanie, tkanie, sznurowanie, dzianie czy szydełkowanie.

DRUGA SKÓRA

Wystawa Druga skóra stanowi efekt międzynarodowego projektu Struktury przeplatania, tkanina jako materiał, metoda, nośnik organizowanego przez Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Szkołę Doktorską ASP im. Jana Matejki w Krakowie i Uniwersytet w Bergen — Wydział Sztuk Pięknych, Muzyki i Projektowania.

Nowy rozdział

Projekt Nowy rozdział to cykl sześciu spotkań i wizualnych prezentacji. W kolejnych odsłonach pojawiają się sylwetki dwunastu bohaterek – pisarek, projektantek, aktywistek, artystek. Wszystkie wybrały podążanie własną drogą. Dla wielu z nich ten wybór oznaczał wyjście poza kulturowo zdefiniowane role.